مطالعه ویژگیهای هنرمند در دوگانه‌های شاپور/ فرهاد و باربد/ نکیسا بر اساس منظومه «خسرو و شیرین»
الموضوعات :
جواد آقاجانی کشتلی
1
,
محمود اشعاری
2
1 - استادیار گروه پژوهش هنر دانشگاه علم و هنر، یزد، ایران
2 - استادیار گروه صنایع دستی، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: نظای گنجوی, خسرو و شیرین, شاپور, فرهاد, باربد و نکیسا.,
ملخص المقالة :
نظامی در منظومه «خسرو و شیرین» از چهار هنرمند دربار خسرو (شاپور/ فرهاد و باربد/ نکیسا) نام برده و جایگاه آ‌‌نها را مؤثر و ویژه می‌داند. هدف از انجام این پژوهش، تحلیل جایگاه این چهار هنرمند در منظومه خسرو و شیرین است. ضرورت انجام پژوهش در شناسایی مؤلفه‌های مربوط به هنرمندان دورۀ شاعر و نگاه آن دوره به هنرمندان بوده است. ویژگیهای هنرمندانه شاپور/ فرهاد و باربد/ نکیسا در منظومه خسرو و شیرین نظامی کدامند؟ به نظر می‌رسد مؤلفه‌هایی مانند دقت و مهارت در طراحی و ترسیم هنرهای دیداری و برانگیختن احساسات مخاطبان از جمله ویژگیهای هنری هنرمندان نامبرده شده در منظومه خسرو و شیرین است. روش انجام تحقیق، توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای بوده است. جامعه هدف پژوهش، ابیات مربوط به منظومه یادشده است. ابیات به روش تحلیل محتوای کیفی تحلیل شدند. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که شاپور و فرهاد در حوزه تجسمی و با مهارت و استادی، بارها به کمک خسرو و شیرین آمدند. هر دو، شاگرد یک استاد بودند. شاپور، نقاش و فرهاد، پیکرتراش بودند. هر دو واقع‌گرا بودند. اما باربد و نکیسا موسیقی می‌دانستند. یکی در نواختن چنگ و دیگری در بربط، سرآمد نوازندگان دوره خود بودند. هر دو با الحان ابداعی و خلاقانه بارها حالات و روحیات مخاطبان را تحت تأثیر قرار دادند.
ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1394) از محسوس تا معقول، تهران، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
اعوانی، غلامرضا (137) حکمت و هنر معنوی، تهران، گروس.
تاتارکیه ویچ، ولادیسلاف (1392) تاریخ زیباشناسی، ترجمه سید جواد فندرسکی، جلد اول، تهران، علم.
فضیلت، محمود (1396) اصول و طبقه‌بندی نقد ادبی، چاپ دوم، تهران، زوار.
فهیمی‌فر، علی‌اصغر (1386) «تفاوت آرای افلاطون و ارسطو در زیباشناختی هنر»، فصلنامه زیباشناخت، شماره 16، بهار، صص 173-198.
کمالی‌زاده، طاهره (1392) مبانی حکمی هنر و زیبایی از دیدگاه شیخ شهاب‌الدین سهروردی، چاپ دوم، تهران، مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری (متن).
نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف (1390) کلیات خمسه نظامی گنجوی، تصحیح وحید دستجردی، به اهتمام پرویز بابایی، چاپ دوم، تهران، نگاه.
Bessler,Charles . E (2003) Litarary Criticism.An Introduction To Theory And Practice. 3 Edition. Houghton College.
Lamarque, Peter (2008) Aesthetics and Literature: A Problematic Relation. Philosophical Studies: An International Journal for Philosophy in The Analytic Tradition, Vol 161, No 3. Issn: 00318116.
Ritter, Don (2008) The Ethics of Aesthetics.Tran Soliscip Linary Digital Art.Vol 5. No 2.
